به‌زراعی و به‌نژادی
شیوا احمدی؛ محمدجواد نظری دلجو؛ عباس حسنی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.734.103.5.1608.1603مطالعات بسیاری در مورد نقش عناصر معدنی ضروری در جنبه‌های مختلف تولید گیاهان دارویی انجام شده است، اما نقش سیلیسیم به‌عنوان عنصر شبه‌ضروری و مفید در رشد و نمو، کمّیت و کیفیت اسانس بسیاری از گیاهان دارویی ناشناخته است. در همین راستا غلظت‌های مختلف اسید سیلیسیک شامل صفر (شاهد)، 25، 50، 75، 100 و ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.734.103.5.1608.1603مطالعات بسیاری در مورد نقش عناصر معدنی ضروری در جنبه‌های مختلف تولید گیاهان دارویی انجام شده است، اما نقش سیلیسیم به‌عنوان عنصر شبه‌ضروری و مفید در رشد و نمو، کمّیت و کیفیت اسانس بسیاری از گیاهان دارویی ناشناخته است. در همین راستا غلظت‌های مختلف اسید سیلیسیک شامل صفر (شاهد)، 25، 50، 75، 100 و 125 میلی‌گرم بر لیتر سیلیسیم به محلول غذایی استاندارد هوگلند و آرنون اضافه شد و واکنش‌های مورفوفیزیولوژیک و تولید متابولیت‌های ثانویه گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis L.) در کشت بدون خاک (سیستم هیدروپونیک) بررسی شد. وزن تر و خشک برگ و ریشه با افزودن عنصر سیلیسیم به محلول غذایی در مقایسه با شاهد افزایش یافت. درصد تغییرات زیست‌توده با توجه به غلظت سیلیسیم متفاوت بود، به‌طوری که وزن تر برگ در غلظت 125 میلی‌گرم در لیتر سیلیسیم افزایش 41 درصدی در مقایسه با شاهد داشت. همچنین درصد اسانس (استخراج‌شده از اندام تر) در گیاهان تغذیه شده با سیلیسیم افزایش معنی‌داری در مقایسه با شاهد داشت. بر همین اساس درصد اسانس در غلظت‌های مختلف سیلیسیم شامل تیمار شاهد (0)، 25، 50، 75 ،100 و 125 میلی‌گرم بر لیتر بهترتیب برابر 0.16، 0.21، 0.31، 0.33، 0.34 و 0.34 درصد بود. واکنش ترکیب‌های اسانس بادرنجبویه به سیلیسیم نیز بیانگر نقش مهم این عنصر در کیفیت اسانس تولیدی است. بیشترین مقادیر نرال (21.2 درصد) و ژرانیال (58.7 درصد) بهترتیب در غلظت‌های 50 و 125 میلی‌گرم در لیتر سیلیسیم حاصل گردید. همچنین مهمترین ترکیب‌های شاخص در غلظت‌های مختلف سیلیسیم (mg l-1) شامل ژرانیال و ژرانیول (غلظت 0)، ژرانیال و نریل استات (غلظت 25)، ژرانیال و نرال (غلظت 50)، ژرانیال و کاریوفیلن اکساید (غلظت 75)، ژرانیال و ژرانیل استات (غلظت 100) و ژرانیال و نرال (غلظت 125) بودند. بر اساس نتایج آزمایش عنصر شبه‌ضروری و مفید سیلیسیم اثر معنی‌داری بر پارامترهای رشد، عملکرد و کیفیت اسانس بادرنجبویه دارد.
